Mamayı məscidi

Kərbəlayi Səfixan Qarabağinin tikdirdiyi XIX əsr Şuşa şəhərinin tarixi-dini abidələrindən biri də Mamayı məscididir. Şuşa şəhəri yuxarı və aşağı məhəllələrə bölünmüş 17 məhəllədən ibarət idi. Mamayı məscidi Şuşa şəhərinin yuxarı məhəllələrinə daxil olan Mamayı məhəlləsinin Q.Əsgərov küçəsində yerləşirdi.

Məscid iki mərtəbədən ibarətdir. İkinci mərtəbədə qadınlar üçün xüsusi ibadət zalı vardır. İkinci mərtəbənin yan tərəflərindəki pəncərələr zalı işıqlandırmaq üçündür. Məscidin ümumi giriş qapısı asimmetrikdir. Məscidin arxa hissəsində qadınlar bölməsinə daxil olmaq üçün xüsusi pilləkənlər quraşdırılmışdır. Bu pilləkənlərlə yalnız qadınların ibadət salonuna çıxmaq olar. Məsciddə dörd sütun vardır. Bu sütunlar onu üç hissəyə bölür. Bu məsciddə pəncərələr binanın iki əsas fasadı və mehrab arasında quraşdırılmışdır. Mamayı məscidinin damında Şuşa şəhərindəki  digər yaşayış binalarının dördbucaqlı damlarına bənzəyən “güldəstə” (müəzzin üçün çadır formalı kabinə) vardır. Mamayi məscidi Sovet İttifaqı dövründə poeziya evi kimi fəaliyyət göstərirdi. Şuşa şəhərinin ermənilər tərəfindən işğalından bir neçə il əvvəl Aşağı Gövhər Ağa, Yuxarı Gövhər Ağa və Saatlı məscidləri ilə birlikdə Mamayı məscidi də təmir edilmişdi. Məscid 1992-ci ilin mayında Ermənistan Silahlı Qüvvələri tərəfindən Şuşa şəhərinin işğalından sonra talan edilərək dağıdılmışdır. Daha sonra məscidin ermənilər tərəfindən həyasızcasına kilsəyə çevrildiyi və məsciddə İslam dininin rəmzlərinin silindiyi, dağıdıldığı və erməni xaçı ilə əvəz edildiyi barədə məlumatlar var.